Kalp Nakli Kalp nakli, ileri derecede hasarlanmış ve fonksiyonlarını yapamaz hale gelmiş bir kalbin göğüs boşluğundan çıkarılarak, yerine sağlıklı bir vericiden alınan kalbin nakledilmesidir. Kalp çıkarılmadan, mevcut kalbin yanına ikinci bir kalp yerleştirilerek yapılan kalp nakli tekniği çok nadir durumlarda uygulanır. Günümüzde yaygın olan yöntem, hasta kalbin çıkarılıp yerine vericiden alınan kalbin yerleştirilmesidir. Kalp Nakli İçin Endikasyonlar Kalp nakli, genellikle ileri evre kalp yetmezliği olan hastalara uygulanır. Bu, en üst düzey tedaviye rağmen kalp ile ilgili şikayet ve semptomların devam ettiği ve diğer organlarla ilgili ciddi bir sorunu olmayan hastalar için uygundur. Kalp nakli yapılmadığı durumda, bu hastalarda 12 ay içinde beklenen yaşam süresi %50'nin altına düşer. Alıcı ve Verici Kriterleri Alıcı (Recipient) ve verici (Donör) aşamalarında dikkat edilmesi gereken en önemli veri kan grubudur. Kan grubunun genellikle aynı olması tercih edilir. Ancak özel durumlarda, kan naklinde olduğu gibi genel alıcı-genel verici uyumu da göz önünde bulundurulabilir. Diğer önemli bir veri ise hastanın kilosudur. Vericinin kilosu, alıcının artı veya eksi %20'si kadar olmalıdır. Kalbin daha küçük olması, nakil sonrası alıcıda performansın yeterli olmamasına neden olabilir. Daha büyük olması ise göğüs boşluğuna yerleştirilememesine yol açar. Alıcı ve verici arasında cinsiyetin ise hiçbir önemi yoktur. Yaş Sınırı Kalp nakli için yaş sınırı belirlenmemiştir. Genellikle tercih edilen yaş aralığı 1-50'dir. Dünyada yeni doğan bebeklere de kalp nakli yapılabilir. Türkiye'de en küçük kalp nakli, Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesi'nde 11 aylık bir bebeğe yapılmıştır. İleri yaşta sınırlayıcı faktörler, yaştan çok başka hastalıkların olup olmadığıdır. Genelde verici azlığı nedeniyle 50 yaşın üzeri tercih edilmez. Vakit ve Nakil İşlemi Kalp naklinde zaman çok önemlidir. Alıcıdan kalbin durdurularak çıkarılması ve vericiye takılıp çalıştırılması için geçen süreye "Dolaşımın Durduğu Süre" denir. Bu süre, kalp için 4 saate denk gelir. Bu nedenle, alıcıdan kalp çıkarıldıktan sonra hızlı hareket edilmelidir. Farklı şehirler arasında nakil gerçekleşecekse, en uygun ulaşım aracı seçilmelidir. Bu zaman zarfında kalbin beklenen performansında düşüş olabilir, bu da alıcının hayati problemler yaşamasına yol açabilir. Bekleme Süresi ve Sıralama Kalp nakli gereken hastaların belirli bir bekleme süreleri yoktur. Hastanın yapılan muayene ve test sonuçlarına göre kalp nakli olması gereken durumlar varsa, adaylar normal bir sıralamaya konur. Eğer hayati tehlikesi yüksekse, acil sıraya alınır. Bu veriler Sağlık Bakanlığı'nın sistemine kayıt edilir. Verici sayısının az olması nedeniyle hasta çok uzun süre bekleyebilir, bazen de çok kısa zaman içinde uygun bir kalp bulunabilir. Maalesef, uzun süre bekleyip kalp nakli şansını kaybeden hastalar da olabilir. Bu nedenle kalp nakli planlayan hasta için garanti yoktur. Rejeksiyon ve İlaç Tedavisi Vericinin vücuduna, farklı bir bireyin kalbinin takılmasıyla, vücut mekanizması çalışmaya başlar ve vücut, dışarıdan giren maddeleri atmaya çalışır. Organ nakillerinde bu duruma "rejeksiyon" adı verilir. Bu durum, organın fonksiyonlarını kaybetmesine sebep olabilir. Bu sebeple, kalp nakli yapılan hastalara, vücudun yeni kalbi kabul etmesi için "immunsupresif" dediğimiz, vücudun savunma mekanizmasını baskılayan ilaçlar verilir. Bu ilaçlar, vücuda yabancı olan kalbin kabulünü sağlayarak, normal fonksiyonlarını yapmasını sağlar. Ancak bu ilaçların istenmeyen yan etkileri de olabilir. Kalp nakli yapılan kişiyi bazı enfeksiyonlara karşı hassaslaştırır, böbrek hastalıklarına, kan basıncının ve kan şekerinin yükselmesine, aşırı kıllanmaya, kemik dokusunun erimesine neden olabilir. Bu sebeple hastaların yakından takibi yapılır, takiplerde kullanılan ilaçların yan etkileri gözlenir ve ilaç düzeyleri ayarlanır. Yaşam Kalitesi Kalp nakli, ileri düzeyde kalp yetmezliği olan hastalara uygulanır. Nakil öncesinde bu hastaların efor kapasiteleri çok düşüktür ve kardiyak şikayetleri fazladır. Nakil sonrasında bu hastalarda yaşam kalitesi, hastanın yaşına uygun olarak, hiç kalp problemi olmayan bireylerle aynıdır. |